Kosmos K85A

Kosmos K85A - widok z przodu Kosmos K85A - widok z tyłu
Widok z przodu Widok z tyłu na chassis
Kosmos K85A - widok z tyłu
Widok z tyłu na ściankę

Opis odbiornika

Odbiornik Kosmos K85A jest najbardziej luksusowym odbiornikiem produkowanym przez firmę Kosmos w roku 1935. Jest to trzylampowy, trzyobwodowy i trzyzakresowy odbiornik reakcyjny o parametrach zbliżonych do prostej superheterodyny.

Odbiornik schowany jest w dużej, większej od największego Philipsa z tego roku, obudowie. Skrzynka aparatu jest w układzie pionowym, z głośnikiem na górze i dużą, stacyjną skalą na dole. Przy obu pionowych krawędziach są schodki, przód skrzynki jest koloru brązowego schodki są czarne. Wycięcie na głośnik jest umieszczone na górze przedniej ścianki, kształtu prostokątnego, z ozdobnym emblematem wyciętym z drewna. Poniżej głośnika jest pozioma celuloidowa skala. Skala jest obramowana ramką o takim kształcie, że można wysunąć i wsunąć celuloidową "Kartkę" ze skalami bez wyjmowania chassis ze skrzynki. Była cecha często spotykana w konstrukcjach Philipsa ułatwiająca tworzenie wersji 'narodowych' odbiorników. Pod skalą znajdują się trzy pokrętła - dwa pojedyńcze po lewej i prawej stronie przedniej ścianki, i jedno podwójne po środku, nieco poniżej poprzednich. Gałka po lewej stronie służy so nastawiania reakcji, po prawej - siły odbioru. Większa zewnętrzna gałka podwójnego pokrętła to zmiana zakresu, a mniejsza wewnętrzna - strojenie.

Układ elektryczny jest równie rozbudowany jak skrzynka, jest to rozbudowany model K83A, z dołożonym zakresem fal krótkich, dużą skalą i mocniejszym wzmacniaczem. Sygnał wejściowy z anteny jest podany na wejściowy dwuobwodowy filtr pasmowy pracujący na falach średnich i długich. Przy odbiorze fal krótkich obwód wejściowy jest typowy, jednoobwodowy. Takie rozwiązanie obwodów wejściowych jest powszechnie spotykane w superheterodynach, a dość rzadko w odbiornikach reakcyjnych. Dodatkowym zyskiem jest brak eliminatora powszechnie spotykanego w odbiornikach reakcyjnych, nawet wieloobwodowych - po prostu dwuobwodowy filtr na wejściu zapewnia wystarczającą selektywność. Przełączanie zakresów jest realizowane typowo - za pomocą zwierania części zwojów cewek dla fal średnich i dołączenie równolegle dodatkowej cewki dla fal krótkich.

Sygnał w.cz. z obwodu wejściowego steruje siatką wzmacniacza wstępnego w.cz., wykorzystującego selektodę AF2. Siatka sterująca tej lampy ma dla napięć stałych potencjał masy. Natomiast napięcie na katodzie jest regulowane potencjometrem głośności od zera do około 25 woltów. Dzięki temu napięcie siatka-katoda polaryzujące lampę zmienia się w zakresie 0 do -25V zmieniając punkt pracy lampy. A ponieważ lampa AF2 ma zmienne nachylenie charakterystyki to zmienianie jest również jej wzmocnienie. Taka metoda regulacji siły odbioru jest popularna w wieloobwodowych odbiornikach reakcyjnych. Sygnał z wyjścia wzmacniacza w.cz. steruje następny, trzeci (dla fal krótkich drugi) obwód. Jest to obwód detektora reakcyjnego pracującego na pentodzie E446. Reakcja jest typowa, za pomocą dodatkowej cewki sprzężonej z cewkami siatkowymi obwodu detektora, siła reakcji jest kontrolowana kondensatorem zmiennym regulowanym lewym pokrętłem.

Na wyjściu detektora sygnał jest już sygnałem m.cz. Do odfiltrowania resztek sygnałów w.cz. zastosowano duży, bo aż trzysekcyjny filtr dolnoprzepustowy RC. Układ wzmacniacza audio jest konwencjonalny - zastosowana jest silna pentoda głośnikowa E443, wykorzystano głośnik magnetoelektryczny (z magnesem stałym), natomiast układ polaryzacji siatki lampy głośnikowej jest inny od najczęściej spotykanego. E443 jest lampą bezpośrednio żarzoną, więc nie jest możliwe podłączenie katody lampy do masy za pomocą odpowiedniego opornika polaryzującego, bo katoda jest jednocześnie żarzeniem, zasilanym prądem zmiennym. Katodę należy spolaryzować stałoprądowo tak, aby uniknąć przenikania brumu sieciowego z żarzenia do obwodu wejściowego. Dokonano tego w ten sposób, że uzwojenie żarzenia posiada odczep dokładnie w połowie liczby zwojów i dopiero ten odczep jest podłączony za pomocą opornika do masy. Przez ten opornik przepływa prąd katody lampy głośnikowej, wytwarzając dodatni spadek napięcia. Ponieważ siatka ma potencjał stały równy zeru to ostatecznie napięcia siatka-katoda jest ujemne i lampa jest spolaryzowana prawidłowo.

Zasilacz odbiornika jest w pełni konwencjonalny. Napięcie sieci w transformatorze zamieniane jest na wszystkie niezbędne w układzie napięcia. Do prostowania napięcia anodowego służy duodioda prostownicza typu 506. Napięcie anodowe jest filtrowane w filtrze typu pi składającym się z dwóch kondensatorów i dławika.

Jako ciekawostkę można podać, że odbiornik uwidoczniony na zdjęciu był w fatalnym stanie - spędził wiele lat w piwnicy gdzie służył za mieszkanie rodzinie myszy. Nie przeżył tego głośnik z którego zostały tylko elementy metalowe, membrana została zjedzona. Skrzynka miała zniszczoną politurę i fornir, oraz silnie śmierdziała, jednak dało się odnowić. Natomiast chassis odbiornika zniosło myszy nad podziw dobrze - po odczyszczeniu z ponadcentymetrowej warstwy skamieniałych mysich odchodów i wyjęciu kilku mysich gniazd spod chassis okazało się że wszystkie oryginalne części są całe, w dobrym stanie i sprawne - konstrukcja wymyślona przez Philipsa okazała się być bardzo trwała.

Schemat odbiornika

Powrót do strony KOSMOS