Telefunken 241Z Ambasador

Telefunken 241Z Ambasador - widok z przodu Telefunken 241Z Ambasador - widok z tyłu na ściankę
Odbiornik Telefunken 241Z Ambasador - widok z przodu Odbiornik Telefunken 241Z Ambasador - widok z tyłu na ściankę
Telefunken 241Z Ambasador - widok z tyłu na chassis Telefunken 241Z Ambasador - widok chassis z tyłu
Odbiornik Telefunken 241Z Ambasador - widok z tyłu na chassis Odbiornik Telefunken 241Z Ambasador - widok chassis z tyłu
Telefunken 241Z Ambasador - widok chassis z przodu
Odbiornik Telefunken 241Z Ambasador - widok chassis z przodu

Opis odbiornika

Telefunken Ambasador to najlepszy model Telefunkena produkowany w Polsce w sezonie 1935/36. Jest to dwuobwodowy, czterolampowy radioodbiornik reakcyjny. Radio jest trzyzakresowe, jednak zakres fal krótkich jest potraktowany trochę po macoszemu - dla fal krótkich układ jest trzylampowy i jednoobwodowy, pominięta jest pierwsza lampa (wzmacniacz w.cz.) i pierwszy obwód. Odbiornik włożony jest do będącej nowością na rynku radiowym poziomej skrzynki. Jak w praktycznie każdym polskim Telefunkenie skala jest umieszczona po lewej stronie odbiornika a głośnik po prawej. Skala jest szklana prostokątna, lekko pochylona do tyłu. Pod skalą są umieszczone cztery pokrętła - dwa środkowe większe, dwa skrajne mniejsze. Pokrętło po lewej stronie to siła odbioru, lewe środkowe zmiana zakresu, prawe środkowe strojenie i prawe skrajne reakcja. Zarówno głośnik jak i skala jest obramowana drewnianą ramką. Dodatkowo od tylnej strony odbiornika dostępny jest przełącznik mowa-muzyka (przełącznik barwy dźwięku) i eliminator lokalnej stacji długofalowej.

Układ elektryczny odbiornika jest dość prosty. Sygnał w.cz. może być brany z anteny zewnętrznej lub przy jej braku z wbudowanej anteny świetlnej (należy wtedy zewrzeć gniazdo anteny świetlnej z gniazdem antenowym z tyłu odbiornika). Dostarczony na wejście sygnał w.cz. przechodzi na pierwszy obwód pracujący tylko dal fal długich i średnich. Obwód ten jak widać na schemacie jest bardzo prosty, sprzężony indukcyjnie z anteną. Pierwszy obwód staruje siatką pierwszej lampy - selektody AF3. Lampa ta ma regulowane wzmocnienie poprzez regulację napięcia na katodzie lampy (napięcie siatki jest stałe i równe zeru). W ten sposób siatka ma regulowany ujemny względem katody potencjał (w zakresie 0 ÷ -30V) i regulowane wzmocnienie.

Obciążeniem wzmacniacza w.cz. jest drugi obwód rezonansowy. Układ ten jest bardzo uproszczony. Typowo cewki obwodu rezonansowego są dołączone do masy (lub innego punktu o niskim potencjale), tu jest jednak inaczej - przez cewki obwodu rezonansowego przepływa prąd anodowy lampy wzmacniacza w.cz. i znajduje się na potencjale anody. W związku z tym kondensator zmienny też ma wysoki potencjał względem masy. Przy odbiorze fal średnich część zwojów jest zwarta, przy odbiorze fal krótkich od kondensatora zmiennego odpinane są cewki dla fal średnich i długich, a dołączona jest cewka fal krótkich zasilana w sygnał w.cz. bezpośrednio z anteny poprzez mały kondensator. Drugi obwód wysterowuje detektor reakcyjny na triodzie typu AC2. Reakcja jest indukcyjna regulowana kondensatorem zmiennym, cewki reakcyjne wszystkich trzech zakresów połączone są szeregowo, przy odbiorze fal średnich zwarta jest część długofalowa, przy odbiorze fal krótkich - długo i średniofalowa.

Na anodzie detektora dostajemy już sygnał małej częstotliwości, który jest jeszcze wzmacniany na drugiej triodzie AC2 pracującej jako wzmacniacz oporowy. Do siatki tej triody dołączone jest też wejście gramofonowe, co umożliwia wzmacnianie muzyki z adaptera gramofonowego, brak jednak wtedy jest regulacji siły głosu. Z anody wzmacniacza sygnał wysterowuje poprzez dolnoprzepustowy filtr RC siatkę wzmacniacza końcowego wykorzystującego pentodę RES964. Lampa ta jest w stanie dostarczyć do głośnika około 4W mocy sygnał akustycznego. Lampa pracuje w klasycznym układzie z transformatorem głośnikowym, oprócz wbudowanego głośnika dołączone są gniazda głośnika zewnętrznego, który musi być wyoskoomowy lub mieć wbudowany transformator. W anodzie lampy głośnikowej są dwa kondensatory dołączone do masy, ograniczające wysokie tony, jedne z nich poprzez przełącznik mowa-muzyka, drugi na stałe. Polaryzacja siatki lampy głośnikowej ujemnym napięciem względem katody odbywa się za pomocą opornika katodowego. Ponieważ lampa typu RES964 jest lampą pośrednio żarzoną konstrukcja układu polaryzacji siatki jest lekko zmodyfikowana w stosunku do typowego dla lamp żarzonych pośrednio. Pomiędzy oba wyprowadzenia żarzenia dołączony jest potencjometr symetryzujący żarzenie służący do minimalizacji przydźwięku, środkowe wyprowadzenie tego potencjometru dołączone jest do masy przez opornik katodowy o wartości 300Ω, zblokowany kondensatorem 8μF. To powoduje, że uzwojenie żarzenia znajduje się na napięciu około 10V względem masy i nie może nigdzie być do masy zwarte.

Zasilacz odbiornika jest również dość prosty. Wykorzystuje on transformator z odczepami aby dopasować odbiornik do napięcia sieci. Pomimo, że wykorzystana jest podwójna dioda prostownicza typu RGN1054 przeznaczona do pracy jako prostownik dwupołówkowy, to w tym radiu pracuje jako prostownik jednopółówkowy - transformator jest wyposażony tylko w jedno uzwojenie anodowe. Ponadto jest włączona dość nietypowo - od strony masy a nie wysokiego napięcia. Filtracja napięcia anodowego z przydźwięku sieciowego jest zrobiona za pomocą filtru LC typu Π, gdzie dławikiem filtru jest elektromagnes głośnika.

Odbiornik posiada pewną wadę konstrukcyjną, wspólną dla kilku modeli Telefunkena z tego okresu. Mianowicie rdzenie cewek wykonane są z cieniutkich, żelaznych kształtek EI. Są one niestety podatne na rdzewienie, a ponieważ są bardzo cienkie, to łatwo rdzewieją w całej objętości. Taki zardzewiały rdzeń, nie dość, że traci swoje właściwości magnetyczne, to jeszcze puchnie, zwiększając swój rozmiar, a w efekcie rozsadzając korpus cewki. Odbiorniki z nieuszkodzonymi cewkami są dziś praktycznie niespotykane.

Schemat odbiornika

Powrót