Philips 4-39B

Philips 4-39B - widok z przodu
Odbiornik Philips 4-39B - widok z przodu
Philips 4-39B - widok z tyłu na chassis
Odbiornik Philips 4-39B - widok z tyłu na chassis

Philips 4-39B jest jedynym odbiornikiem bateryjnym produkowanym przez Philipsa w 1939 roku, dwa lepsze modele odbiorników: 6-39A i 7-39A mogły pracować zasilane z akumulatora za pomocę specjalnej przetwornicy, nie były to jednak odbiorniki bateryjne. Odbiornik 4-39B to prosta siedmioobwodowa superheterodyna w układzie refleksowym.

Obudowa i układ elektryczny jest identyczny jak w przypadku niemieckiego Philipsa typu 628B. Skrzynka ma bardzo prosty poziomy prostopadłościenny kształt, po prawej stronie umieszczona jest skala, po lewej głośnik. Skala jest obramowana drewnianą, nieco ciemniejszą od skrzynki ramką, zaś na materiale maskującym głośnik umieszczony jest pionowy czarny szczebelek z drewna z dwoma mosiężnymi paskami blachy po bokach. Pod skalą są cztery gałki, o dość nietypowym jak dla Philipsa kształcie. Gałka najbardziej z lewej strony pozwala na regulację barwy tonu, następna siły głosu, potem strojenie, a w końcu gałka najbardziej z prawej strony odpowiada za zmianę zakresu. Dodatkowo na bocznej ściance, mniej-więcej na środku jest umieszczony dwupołożeniowy przełącznik. Za jego pomocą wybiera się tryb oszczędzania baterii anodowej.

Sygnał z anteny przez przełącznik zakresów podany jest na wejściowy filtr pasmowy. Dla fal krótkich filtr jest to pojedyńczy obwód rezonansowy, dla fal średnich i długich jest to dwuobwodowy filtr pasmowy, sprzężony od dołu za pomocą dużych pojemności. Sprzężenie z anteną dla wszystkich zakresów jest indukcyjne, dodatkowo na falach długich i średnich pojemnościowe. Równolegle do obwodu wejściowego podłączony jest eliminator częstotliwości pośredniej.

Sygnał wysokiej częstotliwości z filtru wejściowego steruje siatką czwartą oktody typu KK2, wykorzystywanej tu jako mieszacz. Dodatkowo razem z sygnałem na tą siatkę podany jest sygnał ARW, działający dla wszystkich trzech zakresów. Mieszacz jest jedynym stopniem objętym pętlą automatycznej regulacji wzmocnienia, gdyż wzmacniacz częstotliwości pośredniej pracuje w układzie refleksowym również jako wzmacniacz wstępny małej częstotliwości, co uniemożliwia objęcie go pętlą ARW.

Oscylator mieszacza jest bardzo typowy, pracuje w układzie Meissnera (ze sprzężeniem transformatorowym). Do przełączania zakresu służy druga płytka przełącznika. Dodatkowo lampa KK2 jest włączona w układ oszczędzający energię. Siatki trzecia i piąta w oktodzie powinny być dołączone do stałego wysokiego napięcia (pełnią rolę siatek ekranujących). W tym odbiorniku podłączone są za pomocą trzech rezystorów - 32kΩ, 250kΩ i 64kΩ, co powoduje, że prąd pobierany przez te siatki i anodę jest bardzo mały. Przy pracy nieoszczędnościowej największy z tych rezystorów - 250kΩ jest zwarty przełącznikiem oszczędzacza - wzrasta wtedy czułość mieszacza, ale również i pobór prądu. Ponadto dla fal krótkich zwarty jest rezystor 64kΩ - inaczej czułość mieszacza mogłaby być za słaba na tym zakresie.

Z anody mieszacza sygnał, już o częstotliwości pośredniej, poprzez filtr pasmowy i małą pojemność sprzęgającą (25pF) steruje siatką wzmacniacza pośredniej częstotliwości wykorzystującego pentodę KF4. Ponieważ lampa ta pracuje również jako wzmacniacz m.cz. nie można było tu wykorzystać selektody. Do polaryzacji siatki lampy służy niewielkie ujemne napięcie. Obciążeniem wzmacniacza p.cz. jest analogiczny filtr pasmowy jaki pracuje w anodzie mieszacza. Sygnał z wtórnego obwodu filtru podany jest na diodę detekcyjną typu KB2. Lampa ta jest duodiodą, jednak wykorzystana jest tylko połowa tej lampy, druga dioda jest nieużywana. Na diodze pojawia się składowa małej częstotliwości - zdetekowany dźwięk i składowa stała proporcjonalna do siły sygnału - ta jest wykorzystana w mieszaczu jako napięcie ARW.

Sygnał m.cz. przez potencjometr podany jest na siatkę pentody KF4, tej samej która jest wzmacniaczem p.cz. Po to właśnie był potrzebny niewielki kondensator sprzęgający sygnał pośredniej częstotliwości, inaczej sygnał m.cz. byłby zwarty przez cewkę filtra. Obciążeniem lampy KF4 dla małych częstotliwości jest opornik połączony szeregowo z pierwotnym obwodem filtru p.cz. Po wzmocnieniu w lampie KF4 sygnał m.cz. przepuszczony jest przez układ regulacji barwy tonu i steruje siatką wzmacniacza końcowego m.cz.. Wzmacniacz ten używa pentody KL4 pracującej w klasie A. Układ wzmacniacza jest bardzo prosty: siatka jest polaryzowana ujemnym napięciem stałym, w obwodzie anody jest transformator głośnikowy i głośnik. Zaciski głośnika zewnętrznego dołączone są do wtórnego uzwojenia transformatora, co pozwala wykorzystać głośnik bez transformatora (niskoomowy).

Ujemne napięcie wykorzystywane przez lampy KL4 i KF4 do polaryzacji siatek pobierane jest z łańcucha oporników w obwodzie zasilania radia. Ujemny przewód baterii anodowej nie jest dołączony do masy bezpośrednio, ale przez kilka szeregowo połączonych oporników, na których występuje niewielki spadek napięcia. Przy pracy nieoszczędnościowej jeden z tych rezystorów jest zwarty przez drugą sekcję przełącznika oszczędzacza. Powoduje to, że ujemne napięcie jest mniejsze i lampy KF4 i KL4 mają większy prąd spoczynkowy. Pozwala to na osiągnięcie większej mocy wyjściowej, oczywiście kosztem poboru większego prądu z baterii anodowej. Opisany układ oszczędzający działa oczywiście tylko dla baterii anodowej, pobór prądu z baterii żarzeniowej jest stały - żarzenia lamp nie można zmniejszać ze względu na ich trwałość.

Schemat odbiornika

Powrót