Telefunken Magnat Cz

Telefunken Magnat Cz - widok z przodu
Odbiornik Telefunken Magnat Cz - widok z przodu

Opis odbiornika

Telefunken Magnat jest najwyższej klasy odbiornikiem produkowanym przez Krajowe Zakłady Telefunken w Polsce w sezonie 1936/37. Jest to trzyzakresowa, siedmioobwodowa superheterodyna wyposażona w lampy AK2, AF3, ABC1, AL4 i AZ1.

Odbiornik schowany jest do dość dużej, drewnianej skrzynki o wymiarach 58cm x 26cm x 31cm (szerokość x głębokość x wysokość). Skrzynka jest wzorniczo podobna do innych modeli z tego roku, prostopadłościennego kształtu i podobnie jak prawie wszystkie polskie Telefukeny posiada nietypowy układ - skala jest umieszczona po jej lewej stronie, a głośnik po prawej). Pewną ciekawostką jest fakt, iż skala jest identyczna, zarówno pod względem rozmiarów jak i treści z innymi superami z tego sezonu - Arystokratą i Lordem. Odbiornik wyposażony jest w trzy pokrętła regulacyjne, w tym dwa podwójne. Pokrętło zewnętrzne lewe służy do zmiany zakresów, wewnętrzne do zmiany szerokości wstęgi, środkowe do strojenia, zewnętrzne prawe to regulacja głośności, a wewnętrzne - barwy tonu.

Konstrukcja odbiornika jest dość typowa, bez żadnych ekstrawagancji. Sygnał z anteny przechodzi na wejściowy dwuobwodowy filtr pasmowy dla fal średnich i długich, lub pojedynczy obwód dla fal krótkich. Jest to rozwiązanie często spotykane u Telefunkena, który od początku stosował wysoką częstotliwość pośrednią (460kHz), co w prostszych modelach pozwalało stosować na wszystkich zakresach prosty jednoobwodowy filtr wejściowy. Sygnał w.cz. z filtru steruje siatką czwartą oktody AK2. Heterodyna jest zbudowana klasycznie - w układzie Meissnera, przełącznik zakresów zwiera nieużywane na danym zakresie fragmenty cewek. Obciążeniem mieszacza jest dwuobwodowy filtr pasmowy pośredniej częstotliwości nastrojony na dość wysoką wartość - 460kHz. Jest to wartość p.cz. stosowana od początku przez Telefunkena, dająca trochę mniejsze wzmocnienie niż powszechna w tym czasie 128kHz, ale za to znakomicie poprawiająca tłumienie częstotliwości lustrzanych. Filtr ten ma dodatkowo regulowaną szerokość pasma przenoszenia poprzez zmianę sprzężenia obwodu pierwotnego i wtórnego, uzyskiwaną drogą zmiany położenia obwodu wtórnego w stosunku do pierwotnego - jest on poruszany linką za pomocą odpowiedniego pokrętła.

Sygnał pośredniej częstotliwości z filtru p.cz. wysterowuje siatkę wzmacniacza p.cz. zbudowanego z użyciem selektody typu AF3. Obciążeniem wzmacniacza jest dwuobwodowy filtr pasmowy, nieregulowany, o stałej szerokości wstęgi, ponadto w szereg z pierwotnym obwodem włączony jest miliamperomierz prądu stałego wykorzystywany jako wskaźnik wysterowania. Miernik ten mierzy składową stałą prądu anody lampy AF3. Lampa ta jest objęta pętlą ARW (Automatycznej Regulacji Wzmocnienia) co oznacza, że jej prąd anodowy jest zależny od poziomu napięcia ARW, czyli od siły sygnału. Dla małych sygnałów napięcie ARW jest małe, a prąd lampy największy i maleje wraz ze wzrostem siły sygnału i napięcia ARW. Tak więc największe wychylenie wskaźnika oznacza najsłabszy sygnał.

Po wzmocnieniu sygnał p.cz. ze wzmacniacza poddawany jest detekcji na diodach lampy ABC1. Jedna dioda to detektor audio, druga to detektor ARW. Napięcie ARW jest opóźnione o wartość napięcia na oporniku katodowym lampy ABC1. Pętlą ARW objęty jest wzmacniacz p.cz. na wszystkich zakresach i mieszacz dla fal długich i średnich, dla fal krótkich mieszacz pracuje ze wzmocnieniem maksymalnym. Sygnał m.cz. z diody detekcyjnej po prostym odfiltrowaniu resztek częstotliwości pośredniej trafia najpierw na potencjometr regulacji głośności, a potem na siatkę triody lampy ABC1 która pracuje jako wstępny wzmacniacz m.cz. Równolegle do potencjometru podłączone jest gniazdo gramofonowe, bez żadnego dodatkowego przełącznika. Aby przy słuchaniu płyt gramofonowych nie przeszkadzały dźwięki z radia powinno się odłączyć od odbiornika antenę lub ustawić radio w cichym miejscu na skali. Efektem ubocznym takiego podłączenia wejścia gramofonowego jest fakt, że jest ono również wyjściem - jest na nim takie samo napięcie m.cz. jak na detektorze.

Ostatnim stopniem odbiornika jest lampa końcowa m.cz. - pentoda AL4 pracująca w typowym układzie, z automatyczną polaryzacją opornikiem katodowym. Równolegle do pierwotnego uzwojenia transformatora głośnikowego dołączone są gniazda głośnika zewnętrznego, który musi posiadać własny transformator. Do anody podłączony jest też układ regulacji barwy tonu w postaci szeregowego połączenia kondensatora 20000cm i potencjometru.

Zasilacz odbiornika jest bardzo uproszczony co jest dość zaskakujące jak na tej klasy odbiornik - transformator posiada niedzielone uzwojenie anodowe, prostowanie jest jednopołówkowe na lampie AZ1, której obie diody są połączone równolegle. Filtracja wyprostowanego napięcia ma miejsce w filtrze LC typu Π, pojemność kondensatorów filtrujących jest relatywnie niewielka - 16μF. Uzwojenie pierwotne posiada odczepy umożliwiające zasilanie odbiornika z sieci prądu zmiennego o napięciu 110V, 125V 150V lub 220V, wyboru napięcia dokonuje się wkładając kołeczek w odpowiednie gniazdo na transformatorze. Tu też jest dokonane uproszczenie - w rzeczywistości kołeczki 110V, 125V i 150V są ze sobą połączone i jest to jedna i ta sama pozycja na transformatorze. Odbiornik wyposażony jest w antenę świetlną - czyli pozwala wykorzystać przewody sieci zasilającej jako antenę dla odbiornika. W latach w których odbiornik ten był produkowany takie rozwiązanie mogło być stosowane, w dzisiejszych czasach sieć jest na tyle zakłócona, że w praktyce efekt będzie odwrotny. Antena świetlna jest zrealizowana za pomocą niewielkiego kondensatora - 300pF, który łączy jeden z przewodów sieci zasilającej z jednym z gniazd na płytce antenowej. Jej podłączenie polega na włożeniu zwory łączącej gniazdo anteny świetlnej z gniazdem anteny.

Schemat odbiornika

Powrót